YANGINLA MÜCADELE ve KORUNMA SİSTEMLERİ

1. Kapsam

Yangınla Mücadele ve Yangından Korunma Sistemleri, 19/12/2007 Gün ve 26735 Sayılı
Resmi Gazetede yayımlanan “Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik’’ ile
09/09/2009 Gün ve 27344 Sayılı ve 09/07/2015 Gün ve 29411 Sayılı Resmi Gazetelerde
yayımlanan “Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelikte Değişiklik
Yapılmasına Dair Yönetmelik” esasları kapsamında, zaman içinde mevzuatta yapılacak tüm
değişikliklere, ayrıca yönetmeliğin atıfta bulunduğu tüm standartlara uygun olarak
ülkemizdeki her türlü yapı, bina, tesis ile açık ve kapalı işletmelerde alınacak yangın önleme
ve söndürme sistemlerini, yangının ısı, duman, zehirli gaz, boğucu gaz ve panik sebebiyle can
ve mal güvenliği bakımından yol açabileceği tehlikeleri en aza indirebilmek için, yapı, bina,
tesis ve işletmelerin tasarım, yapım, kullanım, bakım ve işletmesinde kullanılacak teçhizat,
sistem ve ekipmanları kapsamaktadır.

2. Genel Esaslar

Binalarda yangın söndürme ve yangından korunma sistemleri, yapının risk sınıfına bağlı
olarak bina içerisinde yangın dolap sistemi, yağmurlama sistemi, itfaiye su alma ağzı
sisteminden oluşmakta, bina çevresinde meydana gelebilecek yangınlara müdahale ve
dışardan hortum sererek bina içerisine müdahale için yangın hidrant sistemi kullanılmakta,
binaların güvenli şekilde tahliye edilebilmesi için merdiven basınçlandırma, acil durum
asansörü basınçlandırma ve duman tahliye sistemleri tesis edilmektedir.
Sprinkler sistemi, yapının kullanım amacı ve risk sınıfına bağlı olarak ıslak borulu, kuru
borulu, baskın ya da ön tepkili olabilmektedir.
Yapı içinde özellik arz eden mahallerde sulu söndürmenin yapılamayacağı durumlarda gazlı,
köpüklü, vb. özel söndürme sistemleri kullanılmaktadır.
Sulu söndürme sistemlerinde yeterli miktarda yangın söndürme suyunun rezerv edildiği su
deposu ile yönetmelik ve ilgili standartlara uygun yangın pompaları, itfaiye su alma ve su
verme ağızları, ıslak ya da kuru borulama tesisatı ile sistemde gerekli her türlü vana, cihaz,
armatür gibi aksesuarlar kapsam dâhilindedir.
Yangın pompa odalarına kolayca ulaşılabilmeli, yangın pompa emiş hattı, pompa emiş
flanşından yatay hat dönüş noktasına kadar 10 çap mesafesinde düz olarak tesis edilmelidir.
Pompa emişlerinde yükselen milli vana, su deposu içerisinde pompa emiş hattında vorteks
plaka kullanılmalıdır. Dizel motor tahrikli pompalarda kapalı vana çalışma basınç değerinin
1,21 katının 12,0 bar basıncı aşması durumunda (yangın suyu deposu pompa kotundan daha
üst kotta ise pozitif emme yüksekliği değeri dahil), pompa basma hattına çek valfle pompa
arasına relief valf montajı yapılmalıdır.
Yangın söndürme sistemlerinde borulama, galvanizli borularla dişli veya yivli, kaplinli, siyah
çelik borularla dişli, kaynaklı veya yivli kaplinli bağlantılar ile yapılabilmektedir.
Kuru borulu tesisatlarda çeşitli nedenlerle boru içinde oluşabilecek suyun tahliyesi için
borulamaya yağmurlama sistem standardında belirtilen yeterli eğim verilmeli, gerekli yerlerde

boşaltma musluğu kullanılmalıdır. Kuru borulu tesisatlarda TS EN 12845 standardına göre en
olumsuz yağmurlama başlığı açıldığı durumda suyun yağmurlama başlığına ulaşma süresinin
mekanın tehlike sınıfına göre düşük tehlike sınıfında 90 sn, orta ve yüksek tehlike sınıfında 60
sn’yi aşmamasına dikkat edilmeli, kuru boru sistem borulama hacmi dikkate alınarak bir
kontrol vanasının hizmet verebileceği yağmurlama zonları belirlenmeli, bu amaçla uygun
zonlamalar yapılmalı, kuru alarm vanalarında hızlandırıcı kullanılmalıdır. Hızlandırıcı
kullanılan sistemlerde düşük ve orta tehlike sınıfı binalarda kuru alarm vanası sonrasındaki
boru iç hacimleri en fazla 4,0 m3, yüksek tehlike sınıfında 3,0 m3 olmalıdır. Kuru alarm
vanaları donma riski olmayan yerlerde konumlandırılmalıdır. Kuru borulu sistemlerin yeterli
basınçta havayla doldurulmasında sistem büyüklüğüne bağlı olarak yeterli kapasitede
kompresörler tesis edilmeli, büyük tesislerde kompresörler tercihen depolu tip olmalıdır.
Yangın söndürme ve korunma sistemlerinde yer alan yangın pompası, vana, cihaz ve
armatürler ile yangın suyu deposu su seviyesi, merdiven basınçlandırma ve duman tahliye
sistemleri ile motorlu yangın damperleri, merkezi bir yangın alarm kontrol paneli yardımıyla
izlenmeli, havalandırma ve klima sistemlerinde duman kontrolü maksadıyla kullanılan fanlara
kumanda edilmelidir. Yangın alarm kontrol paneli, algılama, ihbar ve kaçış sistemlerini de
yönetebilmelidir.
Yangın söndürme sistemlerinin tasarım ve yapımında, yönetmelik hükümleri gereği yangın
söndürme ekipmanlarının çalışabilmesi için ihtiyaç duyulan en az ve en fazla basınçlar
dikkate alınarak sistemde uygun yangın basınç zonları tesis edilmeli, ilgili standartlara uygun
basınç düşürücüler kullanılarak, işletme basıncının tanımlanan limitler içinde kalması
sağlanmalıdır. Özellikle çok yüksek yapılarda, kabul edilebilir basınç değerlerinin dışına
çıkıldığı durumlarda, yapıların uygun bölümlerinde ara depolama ve basınçlandırmanın
yapılacağı ara tesisat katları öngörülmelidir. Ara depolar otomatik olarak doldurulmalı,
doldurma hatları ve vanaları yeterli debide seçilmeli, taşma sistemi ana depo ile entegre
edilmelidir.
Yangın tesisatı borulama sistemlerinde, yapının bulunduğu bölgenin deprem sınıfına bağlı
olarak “Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik” esasları dahilinde sismik
önlemler alınmalıdır.

3. Cihaz ve Ekipmanlar

3.1. Yangın Hidrantları
Yer üstü yangın hidrantları, TS EN 14384, Yer altı yangın hidrantları TS EN 14384, Hidrant
hattı vanaları TS EN 1074-6 Standartları ile “305/2011/AB Yapı Malzemeleri Yönetmeliği”
kapsamında “CE İşareti”ne haiz olarak üretilmeli, projesinde belirtilen çaplarda ve işletme
basıncında olmalıdır.

3.2. Yangın Dolapları
Yangın dolapları, “97/23/AT Basınçlı Ekipmanlar Yönetmeliği” ve “305/2011/AB Yapı
Malzemeleri Yönetmeliği” ile TS EN 671-1, TS EN 671-2 Standartları kapsamında “CE
İşareti”ne haiz olarak üretilmiş olmalıdır.

3.3. Otomatik Yangın Yağmurlama Başlıkları
Otomatik yangın yağmurlama başlıkları, TS EN 12259-1 Standardı ile “305/2011/AB Yapı
Malzemeleri Yönetmeliği” kapsamında “CE İşareti”ne haiz olarak üretilmiş, projesinde
belirtilen değerlerde “K Faktörlü” ve tanımlanan sıcaklıklarda açılabilen, yukarı dönük, aşağı
dönük, duvar tipi, genişletilmiş etlili, iri damlalı, hızlı veya standart tepkili tiplerde olmalıdır.

3.4. Test ve Drenaj Vanaları
Test ve Drenaj Vanaları, bronz ya da pirinç malzemeden üretilmiş, küresi paslanmaz, K
faktörü 80 ile 360 değerleri arasında, orifisi kullanılan sprinkler başlığına uygun, projede
belirtilen çap ve işletme basınç değerlerinde, yangın söndürme sistemlerinde kabul gören
belge onaylı olmalıdır.

3.5. Islak Alarm Vana İstasyonu
Islak Alarm Vana İstasyonu TS EN 12259-2 Standardı ve “305/2011/AB Yapı Malzemeleri
Yönetmeliği” kapsamında “CE İşareti” ne haiz olmak üzere, projesinde belirtilen çap ve
işletme basınç değerlerinde üretilmiş olmalıdır. Uygun bağlantı elemanları, ana drenaj vanası,
geciktirme hücresi, giriş ve çıkış manometreleri, basınç anahtarı ve mekanik uyarı çanına
sahip olmalıdır.

3.6. Kuru Alarm Vana İstasyonu
Kuru Alarm Vana İstasyonu TS EN 12259-3 Standardı ve “305/2011/AB Yapı Malzemeleri
Yönetmeliği” kapsamında “CE İşareti” ne haiz olmak üzere, projesinde belirtilen çap ve
işletme basınç değerlerinde üretilmiş olmalıdır. Uygun bağlantı elemanları, ana drenaj vanası,
hava bakım besleme cihazı, hızlandırıcı, basınç anahtarları, giriş ve çıkış manometreleri ve
mekanik uyarı çanına sahip olmalıdır.

3.7. Pre-action (Ön Uyarılı) Vana İstasyonu
Pre-action Vana İstasyonu TS EN 12259-3 Standardı ve “305/2011/AB Yapı Malzemeleri
Yönetmeliği” kapsamında “CE İşareti” ne haiz olmak üzere, projesinde belirtilen çap ve
işletme basınç değerlerinde üretilmiş olmalı, kullanım yerine uygun aktivasyon tipine göre
seçilmeli, bağlantı elemanları, ana drenaj vanası, basınç anahtarları, giriş-çıkış manometreleri,
mekanik uyarı çanına ve farklı tiplere göre gerekli diğer aksesuarlara sahip olmalıdır.

3.8. Baskın Vana İstasyonu
Baskın alarm vana istasyonu, projesinde belirtilen çap ve işletme basınçlarda, gerekli tüm
aksesuarları ile birlikte, yangın söndürme sistemlerinde kabul gören belge onaylı olmalıdır.

3.9. Akış Anahtarları
Akış anahtarları, TS EN 12259-5 Standardına uygun olarak üretilmiş olmalı, sulu yangın
söndürme sisteminin herhangi bir bölümünde su kullanılması durumunda, önceden ayarlı bir
akış değerinde, elektriksel olarak kontak çıkışı sağlamalı ve yangın kontrol paneline sinyal
gönderebilmelidir.

3.10. İzleme Anahtarlı Kelebek Vanalar
İzleme anahtarlı kelebek vanalar, işletme basıncına bağlı olarak 175 psi veya 300 psi basınç
sınıfında, dişli kutulu el volanı ile açılan, konum gösteren ibreli, yangın söndürme
sistemlerinde kabul gören belge onaylı kelebek vana tipinde olmalıdır.

3.11. İzlenebilir Yükselen Milli Vanalar
İzlenebilir yükselen milli vanalar, giriş-çıkış flanş bağlantılı, işletme basıncına bağlı olarak
175 psi veya 300 psi basınç sınıfında, tasarımında belirtilen çaplara uygun, tek kutuplu çift
yönlü izleme anahtarı ve sıkıştırma vida somunlu, yangın söndürme sistemlerinde kabul gören
belge onaylı yükselen milli vana tipinde olmalıdır.

3.12. Yangın Çek Vanaları
Yangın çek vanaları, işletme basıncına bağlı olarak 175 psi veya 300 psi basınç sınıfında,
tasarımında belirtilen çaplara uygun olarak seçilmiş yangın söndürme sistemlerinde kabul
gören belge onaylı çek vana tipinde olmalıdır.

3.13. İtfaiye Bağlantı Ağızları (Siyam İkizleri)
İtfaiye bağlantı ağızları, pirinç malzemeden, itfaiye bağlantı çapı 2 Adet x DN 65 Storz,
minimum DN 100 olmak üzere sistem bağlantı çapı tasarımına uygun olarak seçilmiş, çıkış
ağızlarını koruyucu kapaklı, duvar bronz rozetli ve DN 15 mm damlatma vanalı tipte
olmalıdır.

3.14. Boşaltma Muslukları
Boşaltma muslukları, DN 25 mm bağlantı çaplı, giriş-çıkış dişli bağlantılı, tam geçişli küresel
vana türünde, işletme basıncına bağlı olarak 175 veya 300 psi basınç sınıfında, dökme demir
gövdeli, paslanmaz çelik küreli ve asma kilitle kilitleme dili olan küresel vana tipinde
olmalıdır.

3.15. Elektrikli Yangın Pompaları
Elektrikli yangın pompaları, sulu söndürme sistemlerine basınçlı su sağlayan, elektrik motoru
ile tahrik edilen, anma debi ve anma basınç değeri ile ifade edilen pompalardır.
Elektrikli yangın pompaları “2006/42/AT Makine Emniyeti Yönetmeliği” kapsamında “CE
İşareti”ne haiz olmalı, “Binaların Yangından Korunması Hakkındaki Yönetmelik”
hükümlerine uygun olarak çarkı bronz, mili paslanmaz çelik veya özel alaşımdan imal
edilmelidir.
Sistem basıncına bağlı olarak, yangın pompalarının kapalı vana (sıfır debi) basma yüksekliği,
anma basma yüksekliği değerinin en fazla %140’ı, %150 debideki basma yüksekliği, anma
basma değerinin en az %65’i kadar olmalıdır. Söz konusu kapalı vana basınç değeri
“Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik”te belirlenen maksimum değer olup,
yapı özelinde kullanılacak yangın pompalarının kapalı vana basınç değeri, yapı yüksekliğine
bağlı olarak, sistemde kullanılacak yangın söndürme ekipmanlarının maksimum ve minimum
basınç değerleri aşılmamak üzere tasarım aşamasında belirlenmelidir.
Elektrik motor tahrikli yangın pompaları, hem manuel hem de otomatik olarak çalıştırılmasını
sağlayan, elektrikli kumanda panosuyla entegre edilmiş olmalıdır. Yangın pompa sistemi

yedeklemesi dizel motor tahrikli yangın pompası ile sağlanmıyor ise elektrikli yangın
pompaları için enerji beslemesi ikincil güvenilir bir kaynaktan yapılmalı veya ikincil güç
kaynağı olarak kullanılacak jeneratör üzerinden de besleme oluşturulmalıdır. Yedek güç
kaynağından besleme için her bir elektrik motor tahrikli pompanın kendine ait otomatik
transfer şalteri bulunmalıdır.
Uygulama aşamasında, sistemde kullanılacak elektrikli yangın pompalarının debi ve basma
yüksekliklerini gösteren seçim abakları ile tüm teknik özelliklerini ve sahip olduğu belgeleri
içeren dokümanların İdare onayı alınmalıdır.

3.16. Dizel Yangın Pompaları
Dizel yangın pompaları, sulu söndürme sistemlerine basınçlı su sağlayan, Dizel motorla tahrik
edilen, anma debi ve anma basınç değeri ile ifade edilen pompalardır.
Dizel yangın pompaları “2006/42/AT Makine Emniyeti Yönetmeliği” kapsamında “CE
İşareti”ne haiz olmalı, “Binaların Yangından Korunması Hakkındaki Yönetmelik”
hükümlerine uygun olarak çarkı bronz, mili paslanmaz çelik veya özel alaşımdan imal
edilmelidir.
Sistem basıncına bağlı olarak, yangın pompalarının kapalı vana (sıfır debi) basma yüksekliği,
anma basma yüksekliği değerinin en fazla %140’ı, %150 debideki basma yüksekliği, anma
basma değerinin en az %65’i kadar olmalıdır. Söz konusu kapalı vana basınç değeri
“Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik”te belirlenen maksimum değer olup,
yapı özelinde kullanılacak yangın pompalarının kapalı vana basınç değeri, yapı yüksekliğine
bağlı olarak, sistemde kullanılacak yangın söndürme ekipmanlarının maksimum ve minimum
basınç değerleri aşılmamak üzere tasarım aşamasında belirlenmelidir.
Dizel yangın pompaları, hem manuel hem de otomatik olarak dizel motorla çalıştırılmasını
sağlayan, elektrikli kumanda panosuyla entegre edilmiş olmalıdır.
Kullanılan dizel yakıtın kalitesi, tedarikçinin tavsiyelerine uygun olmalıdır. Yakıt tankı, motor
tam yükte çalıştığında düşük tehlike sınıfı için 3 saat, orta tehlike sınıfı için 4 saat, yüksek
tehlike sınıfı için 6 saat süreyle yakıt bulunduracak kapasitede olmalıdır.
Yakıt tankı çelikten olmalı, birden fazla dizel pompa olduğu durumlarda, her bir motor için
ayrı yakıt tankı ve yakıt besleme borusu kullanılmalı, yakıt tankı, pozitif basınç sağlanması
için motorun yakıt pompasından daha yüksek bir seviyede, pompa üzerine gelmeyecek
şekilde konumlandırılmalı, yakıt tankının seviye göstergesi yangın sistemlerinde kullanıma
uygun olmalıdır.
Tank ve motorlar arasında tesis edilen yakıt besleme boruları, metal olmalı, galvanizli boru ve
lehimli bağlantı kullanılmamalı, yakıt hattı vanaları göstergeli olmalı ve açık konumda
tutulmalı, yakıt besleme borusu çıkışı, tankın tabanından en az 20 mm yukarıda bulunmalı,
tankın tabanına en az 20 mm çapında bir boşaltma vanası monte edilmelidir.

Sıvı yakıt depolarının montajı, “Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik”in
bina içinde tesis edilecek sıvı yakıt depoları bölümünde belirlenen esaslara uygun olarak
yapılmalı ve gerekli önlemler alınmalıdır.
Uygulama aşamasında, sistemde kullanılacak dizel yangın pompalarının debi ve basma
yüksekliklerini gösteren seçim abakları ile tüm teknik özelliklerini ve sahip olduğu belgeleri
içeren dokümanların İdare onayı alınmalıdır.

3.17. Kaçak Giderme (Jokey) Pompaları
Kaçak giderme (jokey) pompaları, sulu yangın söndürme sistemlerinde, küçük miktarda kaçak
ve su dalgalanmalarını karşılayarak, basıncın sabit tutulmasını sağlamak üzere kullanılan
elektrik motor tahrikli pompalardır.
Kaçak giderme pompaları, “2006/42/AT Makine Emniyeti Yönetmeliği” kapsamında “CE
İşareti”ne haiz olmalı, “Binaların Yangından Korunması Hakkındaki Yönetmelik”
hükümlerine uygun olarak üretilmeli, sulu yangın söndürme sistemi basınç talebine uygun
değerde seçilmiş, dikey milli, çok kademeli, paslanmaz çelik çarklı olmalı, elektrik motoru,
pompa gövdesi, kaide ve elektrikli kumanda panosuyla birlikte paket halinde temin ve tesis
edilmelidir.
Kaçak giderme pompalarının debisi, ana yangın pompası nominal debisinin yaklaşık %1’i
oranında, nominal basma yüksekliği ise ana yangın pompası basma yüksekliğinin yaklaşık 0.5
bar üzerinde seçilmelidir.
Uygulama aşamasında, sistemde kullanılacak kaçak giderme pompalarının debi ve basma
yüksekliklerini gösteren seçim abakları ile tüm teknik özelliklerini ve sahip olduğu belgeleri
içeren dokümanların İdare onayı alınmalıdır.

3.18. Akışmetreler
Akışmetreler, yangın pompa grubunun debisini test etmek üzere kullanılan, ölçme prensibi
Annubar, Venturi veya Orifis plaka olan cihazlardır. Akışmetreler tasarımında belirtilen
işletme basınç sınıfında, çelik gövdeli, ölçme bağlantı hortumlu, duvar sabitleme elemanlı,
ibreli ve analog göstergeli olmalıdır.

3.19. Yangın Suyu Depoları ve Pompa Odası
Yangın Suyu Depoları “Binaların Yangından Korunması Hakkındaki Yönetmelik”te belirtilen
esaslara uygun olarak tasarımında öngörülen hacimlerde, betonarme veya çelik malzemeden
imal edilmiş olmalıdır.
Yangın pompa odalarına kolayca ulaşılabilmeli, pompa odaları elektrik motor tahrikli
pompalar için +4°C ve dizel motor tahrikli pompalar için +10°C üzerinde sıcaklığın sürekli
sağlanabilmesi için uygun gereçler tesis edilmeli, pompa odalarını diğer mahallerden ayıran
yapı elemanları en az 120 dakika yangına dayanıklı olmalı, servis, muayene ve ayar gerektiren
cihazların çalışma alanında acil aydınlatma sağlanmalı, yangın pompa odalarnda nem ve
rutubetin önlenmei için doğal veya cebri havalandırma yapılmalıdır.

Yangın Suyu Depoları “Binaların Yangından Korunması Hakkındaki Yönetmelik”te belirtilen
esaslara uygun olarak tasarımında öngörülen hacimlerde, betonarme veya çelik malzemeden
imal edilmiş olmalıdır. Depoların adam giriş kapağı, emiş sırasında vakum oluşmaması için
havalandırma elemanı, emiş ağzında vorteks plakası, seviye göstergesi, su giriş-çıkış ve dip
boşaltma bağlantıları bulunmalıdır. Depo içine kolay ulaşım için en az AISI 304 çelik
malzemeden yapılmış iniş merdiveni olmalıdır.
Yangın suyu depoları tercihen münferit olmalıdır. Yangın suyu depolarının içme suyuyla
ortak kullanılması durumunda, depo içinde yangın yönetmeliği esaslarına uygun olarak,
yeterli miktarda yangın suyu rezervi muhafaza edilmelidir. Bu durumda, gerek içme suyu ve
gerekse yangın suyu çıkış bağlantıları yeterli rezerv gözetilerek yapılmalıdır.
Yangın suyu deposunun içme suyuyla ortak kullanımda, deponun alt kısmındaki durgun
rezerv suyunun kontaminasyonunun önlenmesi ve suyun yenilenmesinin sağlanması amacıyla
depo tabanıyla üst kısmı arasında suyu sirküle ettirecek yeterli kapasitede bir pompa
düşünülmeli, söz konusu pompanın zamana bağlı olarak belirli aralıklarla çalışması
sağlanmalıdır. Ortak kullanımda içme suyu emişinin depo dibinden yapıldığı durumlarda,
hidroforun yangın suyu rezervinden beslenmesi elektrikli seviye kontrol cihazlarıyla
önlenmelidir.
Yangın suyu depolarının temizlik ve bakımları sırasında yangın riskinin bertarafı için tercihen
iki gözlü depo kullanılmalıdır.

3.20. Duman Atım Sistemi Toplayıcı Menfezleri
Duman atım sistemi toplayıcı menfezleri, DKP sacdan mamül, zıt tek sıra kanatlı, yanmaz,
ayar tertibatlı olmalıdır. Tasarımına bağlı olarak, klima sisteminin aynı zamanda duman atım
sistemi olarak da kullanılması halinde, klima tesisatında kullanılan menfezler de sözü edilen
özelliklerde olmalıdır.

3.21. Duman Kontrol Damperleri
Duman kontrol damperleri “305/2011/AB Yapı Malzemeleri Yönetmeliği” ve TS EN 13501-
4+A1; TS EN 1363-1,2,3; TS EN 1366-10; TS EN 12101-7 Standartları kapsamında “CE
İşareti”ne haiz, belirlenen yangın dayanım sınıfında, çelik sac ya da özel malzemeden, duman
sızdırmaz ve flanş bağlantılı olmalıdır.

3.22. Yangın Damperleri
Termik sigortalı yangın damperleri, yapıda yangın zonu oluşturmak üzere “305/2011/AB
Yapı Malzemeleri Yönetmeliği” kapsamında “CE İşareti”ne haiz, 72°C sabit sıcaklıkta
ergiyen bağlantı sistemiyle çalışan, TS EN 15650 Standardına uygun üretilmiş, TS EN 13501-
3+A1 Standardına göre sınıflandırılmış, TS EN 1366-2 Standardına göre testleri yapılmış
olmalı, damperlerde hava sızdırmazlığını sağlayan conta bulunmalıdır. Yangın damperleri
direkt olarak yangın zonunda yangına dayanıklı yapı elemanı içinde monte edilmelidir.
Elektrik motorlu yangın damperleri, yapıda yangın zonu oluşturmak üzere, yangın
senaryosuna göre çalışan servomotorlu, “305/2011/AB Yapı Malzemeleri Yönetmeliği”
kapsamında “CE İşareti”ne haiz, TS EN 13501-3+A1 Standardına göre sınıflandırılmış, TS

EN 15650 Standardına uygun olarak üretilmiş, TS EN 1366-2 Standardına göre testleri
yapılmış olmalı, damperlerde hava sızdırmazlığını sağlayan conta bulunmalıdır. Yangın
damperleri direkt olarak yangın zonunda yangına dayanıklı yapı elemanı içinde monte edilmiş
olmalıdır.

3.23. Duman Tahliye Kapakları
Duman Tahliye Kapakları, projesine uygun boyutlarda, ısı yalıtımlı, dış ortama dayanıklı
profillerden imal edilmeli, kullanım yerine göre polikarbonat, cam, akrilik veya alüminyum
yüzey malzemesinden oluşan, elektrik motorlarıyla ya da termik pnömatik sistem ile
çalışmalı, akülü ya da CO2 gazlı panolarla kumanda edilen, yangın otomasyonundan gelen
sinyal ve acil buton yardımıyla manuel olarak açılabilmeli, TS EN 12101-2 test sertifikasına
sahip olmalıdır. Söz konusu kapaklar yangın haricinde, havalandırma amaçlı da kullanılması
hallinde rüzgar hızına bağlı olarak otomatik kapanabilecek mekanizmaya sahip olmalıdır.

3.24. Duman Perdeleri
Duman perdeleri, uygulamanın türüne göre döşemeye kadar indirilmeyebilen ve tavandaki
dumanın diğer zona geçişini geciktiren, tavandan sarkan hareketli veya sabit elemanlardır.
Sabit duman perdelerinde duman perdesinin malzeme olarak yüksek sıcaklığa dayanıklı
olması gereklidir. Hareketli duman perdeleri ise tambura sarılı ucunda ağırlık bulunan duman
yüksek sıcaklığa dayanıklı özel bir kumaştan üretilen perdeler olmasının yanında perde
malzemesi ile birlikte bütün perde sisteminin motoru, kılavuz rayları ve ağırlığı birlikte
yüksek sıcaklığa dayanıklı olmalı, yangında oluşan basınç nedeniyle perde açılmamalı duman
sızdırmazlığını sağlamalıdır.
Hareketli duman duman perdeleri, yangın alarm panelinden gelen kontak ile çalışabilmeli,
gerektiğinde kumanda panosu üzerinden manuel olarak çalıştırılabilmeli, enerji kesintilerinde
de batarya desteği ile otomatik devreye girebilmelidir. Panel üzerinden durdurma, tekrar
başlatma yapılabilmeli ve arıza durumları izlenebilmelidir.
Duman perdelerinin yangın dayanım sınıfı TS EN 12101-1 Standardında tanımlan esaslar
kapsamında “D 60” veya “DH 60” olarak belgelendirilmiş olmalıdır.

3.25. Duman Atım Fanları
Duman atım fanları, projesinde belirtilen debi ve statik basınçlarda olmak üzere, TS EN
16034 ve TS EN 12101-3 Standartları ile “305/2011/AB Yapı Malzemeleri Yönetmeliği”,
“2004/108/AT Elektromanyetik Uyumluluk Yönetmeliği”, “2006/95/AT Alçak Gerilim
Yönetmeliği”, “2009/125/AT Enerji İle İlgili Ürünlerin Çevreye Duyarlı Tasarımına İlişkin
Yönetmelik”, “2006/42/AT Makine Emniyeti Yönetmeliği”, Yönetmelikleri kapsamında “CE
İşareti”ne haiz olarak, tek kademeli, tek yönlü, kontrol panolu, rotoru statik ve dinamik
balanslı olarak üretilmiş fanlardır. Duman atım fanlarının yangın dayanım sınıfı TS EN
12101’e göre F 300 (300°C sıcaklık, en az 60 dakika) olmalıdır.
Uygulama sırasında sistemde kullanılacak duman atım fanlarının debi ve basınçlarını gösteren
seçim abakları ile tüm teknik özelliklerini ve sahip olduğu belgeleri içeren dokümanların
İdare onayı alınmalıdır.

3.26. Basınçlandırma Fanları
Yangın merdivenleri ve acil durum asansör kuyularının basınçlandırılmasında kullanılan
fanlar, projesinde belirtilen debi ve statik basınçlarda “2004/108/AT Elektromanyetik
Uyumluluk Yönetmeliği”, “2006/95/AT Alçak Gerilim Yönetmeliği”, “2009/125/AT Enerji
İle İlgili Ürünlerin Çevreye Duyarlı Tasarımına İlişkin Yönetmelik”, “2006/42/AT Makine
Emniyeti Yönetmeliği” kapsamında “CE işaretlemesi”ne haiz olarak üretilmiş olmalıdır.
Basınçlandırma fanları haiz değişken debili olmalı, fan debisi yangın merdiveni veya asansör
kuyusunda öngörülen basınç sensörlerinden kumandalı olarak set edilen 50 Pa basınçta
otomatik olarak ayarlanabilmelidir. Fan minimum devrindeyken, tüm kapıların kapalı olması
durumu için yangın kaçış kapılarının müsaade edilebilir bir kuvvetle açılmasını teminen
merdiven kovası basıncını dengeleyecek aşırı basınç tahliye damperleri de kullanılmalıdır.
Kapı açma kuvveti 110 N değerini aşmamalıdır. Basınçlandırma fanının emişine duman
gelmesi durumunda kaçış merdivenleri ve asansör kovalarının dumandan korunması amacıyla
fan emişinde tesis edilecek duman sensörü fanı durdurmalıdır.
Uygulama sırasında sistemde kullanılacak basınçlandırma fanlarının debi ve basınçlarını
gösteren seçim abakları ile tüm teknik özelliklerini ve sahip olduğu belgeleri içeren
dokümanların İdare onayı alınmalıdır.

3.27. Aşırı Basınç Tahliye Damperleri
Aşırı basınç tahliye damperleri, basınçlandırılan yangın merdivenlerinde değişken devirli
fanların minimum debisinde, kapalı yangın kapıları pozisyonunda merdiven kovasında artan
basıncın tahliye edilerek yangın kapılarının insan gücüyle açılmasını temin eden barometrik
damperlerdir. Aşırı basınç tahliye damperleri 50 Pa basınçta açılacak şekilde seçilmeli, kapı
açma kuvveti 110 N değerini aşmamalıdır.

3.28. Mutfak Davlumbaz Söndürme Sistemi
Ocak, fırın, yağlı kızartma gibi mutfak cihazlarının davlumbaz içleri ile davlumbaz egzost
kanaları içinde çıkan yangının üzerine, sabit borulama tesisatı aracılığıyla, söndürücü
kimyasal püskürten mekanik düzenekli, otomatik yangın söndürme sistemidir. Söndürücü
madde, metallerde aşınmaya neden olmaması için düşük pH’lı, potasyum bazlı yaş kimyasal
olmalıdır. Mutfak davlumbaz söndürme sistemlerinin gaz boşaltma hattında kullanılan
borular, paslanmaz çelik ya da siyah çelik olmalı, bağlantıları fittingslerle yapılmalıdır.
Sistem tasarımı davlumbaz boyutlarına ve davlumbaz kapsamındaki mutfak cihazlarının
yangın riski esas alınarak yapılmalıdır. Ticari mutfak davlumbaz söndürme sistemleri TS
13699 Standardına uygun olmalıdır.

3.29. Karbondioksit (CO2) Gazlı Taşınabilir Yangın Söndürücüler
Karbondioksit (CO2) gazlı taşınabilir yangın söndürücüler, “305/2011/AB Yapı Malzemeleri
Yönetmeliği”ne uygun olarak, TS EN 12094-1,2,3 Standardına göre üretilmiş, “CE
İşareti”ne haiz, B ve C sınıfı yangına uygun, alaşımlı sıvama gövdeli, koruyucu boyalı, gövde
ve etiketi uluslararası standartlara uygun, emniyet ventili pirinç vanalı, TS EN 3-9 onaylı
olmalı, tasarımında öngörülen kapasitelerde seçilmelidir.

3.30. Köpüklü Taşınabilir Yangın Söndürücüler
Köpüklü taşınabilir yangın söndürücüler, “305/2011/AB Yapı Malzemeleri Yönetmeliği”ne
uygun olarak TS EN 13656-1 Standardına göre üretilmiş, “CE İşareti”ne haiz, A ve B sınıfı
yangına uygun, sürekli basınçlı, AFFF tipi köpüklü, alaşımlı sıvama gövdeli, korozyona
dayanıklı gövde iç kaplamalı, koruyucu boyalı, gövde ve etiketi uluslararası standartlara
uygun, emniyet ventili pirinç vanalı, TS EN 3-8 onaylı olmalıdır. Projede öngörülen
kapasitelerde seçilmelidir.

3.31. Köpüklü Yangın Söndürme Sistemleri
Köpüklü yangın söndürme sistemleri, yanıcı sıvı kimyasal madde ya da yakıtların
söndürülmesinde kullanılmaktadır. Kimyasal özelliklerine göre, protein bazlı, sentetik bazlı,
film oluşturucu, alkole dayanımlı köpük çeşitleri bulunmaktadır. Köpüklü söndürme
sistemleri, otomatik ya da manuel olarak tasarlanmaktadır. Köpük, genel olarak köpüklü
sprinkler sistemi, köpüklü yangın dolapları, köpüklü tank söndürme sistemi, köpüklü monitör
sistemi, köpük jeneratörü gibi sistemlerde kullanılmaktadır. Sistem esas olarak, yakıt buharı
ile oksijenin temasını kesmekte, yakıt yüzeyindeki buharlaşmayı engellemekte, yakıt yüzeyi
ile alevi birbirinden ayırmakta, yakıt yüzeyini ve çevresindeki metal yüzeyleri soğutmaktadır.
Köpüklü yangın söndürme sistemleri, yakıt tankları, petrokimya tesisleri, limanlar, yakıt
aktarma istasyonları, uçak hangarları, boya imalathaneleri gibi tesislerde tercih edilmelidir.

3.32. Gazlı Söndürme Sistemleri
Gazlı söndürme sistemleri, korunacak mahaldeki malzemelerin kıymetli olduğu ve sudan
zarar görmesinin istenmediği veya ortamda su ile söndürülemeyecek ya da suyla yayılabilecek
yangın risklerinin bulunduğu durumlarda tercih edilmelidir.
Gazlı söndürme sistemleri, “TS EN 15004-1,2,3,4,5,6,7,8,9,10 Sabit Yangınla Mücadele
Sistemleri – Gaz Püskürten Sistemler” Standartlarına uygun olarak tasarlanmalı ve
uygulanmalıdır.
Söndürme sisteminin tesis edileceği mahallin sızdırmazlığı, TS EN 15004-1 Standardına göre
yapılacak sızdırmazlık testi ile sağlanmalı, kapısı, varsa penceresi otomatik kapanmalı,
kullanılan gaz cinsi ve basınca göre gerekiyorsa barometrik damper kullanılmalıdır. Mahalde
canlı bulunup bulunmaması, mahal büyüklükleri, elektrik yalıtımı gerekliliği gibi konular göz
önünde bulundurularak söndürücü gaz seçimi yapılmalıdır. Gazlı söndürme sistemleri yüksek,
orta, alçak gerilim odaları, özel kütüphaneler, yanıcı ve parlayıcı malzemelerin kullanıldığı,
üretildiği ya da depolandığı makine ve mahaller, banka kasaları, tarihi eserlerin bulunduğu
mahaller, özel arşivler, bilgi işlem ve telekomünikasyon merkezleri, trafo ve kontrol odaları,
test laboratuvarları, elektrik kabinleri ve kesici odaları gibi mahallerin yangından
korunmasında tercih edilmelidir.
Gazlı söndürme sistemleri elektronik bir yangın algılama tertibatıyla mekanik bir söndürme
sisteminin entegrasyonundan meydana gelmektedir. Sistem, gaz dolu basınçlandırılmış
silindir, gaz hidrolik hesabı yapılmış borulama tesisatı, diyaframı kalibre edilmiş nozullardan
oluşmaktadır. Sistemin elektronik algılama tertibatında, yangın riskini oluşturan materyale
uygun dedektörler, en az iki zonlu algılama paneli, flaşörlü siren, çan, durdurma-boşaltma
butonları ile elektronik ve mekanik tertibatı birbirine bağlayan elektrikli aktüatör
bulunmaktadır. Bu tertibat elektronik algılama sisteminden gelen sinyal ile aktive olmakta,
gaz vanasını açmaktadır. Yangın söndürme paneli ilk zon algılamayı yapıp sesli ikaz
vermekte, ikinci zon algılama yaptığında görsel ve işitsel ikinci bir ikaz çalışmaya
başlamakta ve mahalde bulunan insanların kaçışını sağlamak üzere aktif olmakta, sürenin
bitiminde panelin göndereceği sinyal ile silindirin deşarjı sağlanmaktadır. Gazın ve koruma
sisteminin çeşidine göre 10 sn ile 2 dk arasında değişen bir sürede gazın boşalması
gerçekleştirilmektedir.
Gazlı söndürme sistemlerinde içeriye basılan gazın belirli bir süre mahalden kaçmaması için
odanın sızdırmazlığı sağlanmalı, her türlü açıklık kapatılmalı ya da panel aktif olduğunda
göndereceği sinyalle tüm otomatik damperler kapatılmalıdır. Gazlı söndürme sistemi, bina
genel yangın kontrol panelinden izlenebilmelidir. Sistem, yanlış ikaz durumunda geri sayma
süresinde ilgili personel tarafından bekletme butonu vasıtasıyla durdurulabilir ya da doğru
ikazda ve içeride insanların tamamen tahliye edildiği durumda, boşaltma butonuyla aktif hale
getirilebilecek özelliklerde olmalıdır.